Khí hậurét ẩm là cơ hội cho các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp phát triển, nhất là trẻnhỏ tre bi ho. Khi mắc bệnh, ho là triệu chứng rất thường gặp bệnh thần kinh. Đó là một cơ chế sinh lý bảovệ cơ thể. Việc dùng thuốc ho hiện nay thế nào cho đúng và hiệu quả vẫn là vấnđề cần phải quan tâm trong cộng đồng.

Ho làmột phản xạ của cơ thể để tống các vật lạ trong đường hô hấp ra ngoài. Tuynhiên, đôi khi phản xạ này lại gây phiền toái cho trẻ trong sinh hoạt, trong giấcngủ và khi ăn uống. Đây là lý do khiến nhiều bậc cha mẹ lo lắng và tự đi tìmmua thuốc ho cho trẻ uống. Tuy nhiên, nếu dùng các loại thuốc ho không phù hợpcó thể sẽ dẫn đến hậu quả đáng tiếc như làm bệnh nặng thêm, ảnh hưởng hệ tiêuhóa, hệ miễn dịch, thậm chí ngộ độc, nếu nặng có thể gây nguy hiểm tính mạng củatrẻ. Vì thế, việc chọn thuốc ho như thế nào cho phù hợp, có hiệu quả là điều hếtsức quan trọng, đặc biệt đối với trẻ nhỏ.

Các loại thuốc thường dùng trị ho

Trênthị trường, các loại thuốc sau thường dùng để trị ho:

Thuốctác dụng lên hệ thần kinh trung ương, ức chế trung tâm ho (ví dụ nhưtecpin-codein, dextromethorphan, opium) có tác dụng làm dịu cơn ho, nhất là hokhan. Thuốc cũng gây ức chế trung tâm hô hấp nên không nên dùng cho trẻ em dưới2 tuổi, trẻ bị suy hô hấp, hen phế quản.

Thuốcho có tác dụng làm loãng đờm, tan đờm (acetylcystein, carbocistein, bromhexin,ambroxol...) có tác dụng làm đờm loãng ra và dễ dàng bị tống ra ngoài đường hôhấp. Thuốc nên dùng trong trường hợp trẻ ho có đờm hoặc đờm tiết ra đặc quákhông khạc ra được. Không dùng trong trường hợp trẻ bị suy hô hấp hoặc hen phếquản vì khi đó đờm được tiết ra nhưng không vận chuyển ra ngoài được, làm giatăng sự tắc nghẽn ở phế quản và phổi. Loại thuốc này không nên dùng cho trẻ dưới2 tuổi. Thuốc cũng có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày nên thận trọng trong trườnghợp trẻ bị viêm loét dạ dày - ruột.

Thuốcho có tác dụng chống dị ứng như promethazin, clopheniramine... Các thuốc này cótác dụng chống dị ứng, giảm ngứa họng và giảm ho, nhất là ho do dị ứng. Bên cạnhđó, thuốc có tác dụng gây ngủ nên làm giảm ho về ban đêm. Nhưng tác dụng gây ngủsẽ làm cho trẻ đi học dễ ngủ gà trên lớp. Ngoài ra, thuốc còn gây cho trẻ khômiệng, chán ăn và táo bón.

Thuốccó tác dụng co mạch chống sung huyết như pseudoephedrin, giảm sung huyết mũi,chống ngẹt mũi. Thuốc này thường phối hợp với các thành phần trên để tăng tác dụngtrị ho và cúm, làm thông mũi. Vì tác dụng co mạch, tăng nhịp tim nên không dùngcho trẻ bị tăng huyết áp, bệnh tim mạch. Ngoài ra, thuốc gây kích thích nhẹ nêntrẻ uống có thể khó ngủ, chán ăn.

Ngoàinhững thuốc ho nói trên còn có rất nhiều bài thuốc y học cổ truyền có công dụngchữa ho là thảo dược lành tính và mang lại hiệu quả điều trị cao. Đặc biệt,trong đó phải chọn lựa các loại thảo dược an toàn cho cơ thể trẻ nhỏ như húngchanh, khuynh diệp, mật ong, vỏ quýt, núc nác... hiệu quả trị ho của các loạithuốc cổ truyền này đã được kiểm chứng hàng ngàn năm qua do đó thuốc trị ho thảodược luôn là lựa chọn hàng đầu của các bậc cha mẹ dành cho trẻ.

Dùng thế nào cho hiệu quả?

Ho đượcchia làm hai loại: ho khan và ho có đờm. Ho khan có thể do cảm lạnh, hen phế quản,viêm phế quản, viêm phổi... thường kèm theo ngứa họng, khàn giọng, mất giọng.Nguyên nhân thường do thay đổi thời tiết, hít phải bụi bặm, khói. Ho có đờm thườngkèm theo tình trạng khạc ra chất nhầy, khó thở khiến trẻ rất mệt mỏi. Đây còncó thể là triệu chứng còn lại sau khi bị đau họng, viêm tắc mũi, viêm xoang.

Ho cóthể chỉ là một triệu chứng gây khó chịu, nhưng cũng có thể biểu hiện một bệnhlý nghiêm trọng, đặc biệt với trẻ em. Nếu thấy trẻ bị ho có kèm theo sốt, khóthở, tím tái, ho kéo dài, suy kiệt... các bậc cha mẹ cần đưa trẻ đi bác sĩ đểđược khám cẩn thận. Thuốc ho được lựa chọn phải dựa vào đặc điểm ho khan hay hocó đờm. Ho khan thường do cảm lạnh, cúm, viêm nhiễm đường hô hấp trên, chảy nướcmũi vào trong hoặc do kích ứng; có thể dùng tecpin-codein, dextromethorphan vàkháng histamin về đêm.

Ho cóđờm thường liên quan đến các bệnh đường hô hấp mạn tính. Việc dùng các thuốclong đờm, tiêu chất nhày, giãn phế quản kết hợp với corticoid, các men nhưserrapeptase hoặc chymotrypsin và kháng sinh là có hiệu quả tốt.

Ho làtriệu chứng của nhiều bệnh khác nhau. Trẻ nhỏ là đối tượng mắc bệnh ho nhiều nhấtbởi sức đề kháng còn yếu. Trẻ lại hay chạy nhảy nên thường ra nhiều mồ hôinhưng trẻ không biết tự lau, lại mải chơi mà không chú ý tự giữ ấm cho cơ thể...nên rất dễ bị ho. Bởi vậy, khi trẻ bị ho nhiều cần đưa trẻ đến khám tại các cơsở y tế để tìm ra nguyên nhân và điều trị kịp thời.